Autismevriendelijk

Bij BuitenGewoon vinden we het belangrijk om autismevriendelijk te zijn. Dit doen we met behulp van van de AutismeCentraalMethodiek, waarbij het autistisch denken centraal staat.

Autistisch denken: Goed begeleiden begint met goed begrijpen. In het autistisch denken zit het antwoord op de waarom-vraag. Waarom mensen met autisme de ene keer met succes aan alle verwachtingen kunnen voldoen, en een andere keer vol frustraties zitten. Een blik op het autistisch denken geeft ons een zicht op wat er precies zo moeilijk is voor mensen met autisme. Volgens die theorieën heeft een autistisch brein moeilijkheden met theory of mind, executieve functies en een zwakke centrale coherentie. Contextblindheid speelt daarbij een belangrijke rol: het autistisch brein gebruikt spontaan te weinig context om betekenis te geven aan de informatie die het te verwerken krijgt. Dat maakt de wereld chaotisch en verwarrend voor mensen met autisme.

Basisrust: Wanneer je overzicht mist, anderen moeilijk begrijpt of geen oplossingen kan bedenken voor lastige situaties, dan wordt alle functioneren een heuse opgave. Autisme verandert het dagelijkse leven soms in een dagelijks overleven. Om mensen met autisme hierbij te helpen is een zekere vorm van Basisrust nodig. Een autismevriendelijke begeleiding heeft bijgevolg oog voor omgevingsaanpassingen die de noodzakelijke rust kunnen brengen of strategieën die mensen met autisme kunnen leren om ze zelf te vinden. Dat wil echter niet zeggen dat mensen met autisme geen uitdagingen mogen krijgen. Integendeel. Alle nieuwe situaties zullen immers een vorm van stress met zich meebrengen. Een begeleider die basisrust kan creëren, biedt mensen met autisme de ruimte om uitdagingen aan te gaan.

Concrete Communicatie: Een middel om de wereld voor mensen met autisme begrijpelijk, voorspelbaar en hanteerbaar te maken ligt in de communicatie erover. Om duidelijk te maken wat je bedoelt en verwacht is nodig dat mensen elkaar begrijpen. Eenzelfde, autismevriendelijke taal spreken, zeg maar. En dat hoeft niet eens in woorden te zijn. Zolang je maar het principe van Concrete communicatie hanteert: maak je boodschap expliciet. Een autismevriendelijke begeleider zegt eenduidig wat hij of zij bedoelt, niet teveel en niet te weinig, op een positieve manier. Streef daarbij naar een zo visueel en permanente vorm als mogelijk, rekening houdend met het begripsniveau van de mensen met autisme waar je mee leeft of werkt.

Dubbelspoor: De maatschappij is (helaas) niet autismevriendelijk en het is daarom nodig dat mensen met autisme ook heel wat vaardigheden hebben om te (over)leven. Daarom werkt de AutismeCentraalMethodiek op een Dubbelspoor: we passen niet enkel de omgeving aan, we leren ook vaardigheden aan in verschillende leerdomeinen die van toepassing zijn bij de persoon met autisme. Soms zijn dat schoolse of organisatievaardigheden, dan weer sociale of communicatieve vaardigheden, maar ook zelfredzaamheid of vrije tijd moet vaak aangeleerd worden. En dat gebeurt altijd in kleine stapjes met oog op generalisatie.

Eigenheid: Welke omgevingsaanpassingen werken? Welke vaardigheden moet je leren? Wat moet er precies concreet gecommuniceerd worden? Hoe creëer je basisrust? Misschien doken deze vragen al op in je hoofd bij het lezen van de vorige letters. Hét antwoord bestaat niet. Mensen zijn niet in standaardregels te gieten, ook mensen met autisme niet. Iedereen is uniek. Daarom speelt de Eigenheid van mensen met autisme een cruciale rol. We herleiden niemand tot enkel zijn of haar autisme. Persoonlijke interesses of talenten spelen een even belangrijke rol als eigen specifieke moeilijkheden of zwaktes. Begeleiders horen daarnaast ook rekening te houden met het persoonlijk zintuiglijk profiel van mensen met autisme, waar soms sensorische over- en of ondergevoeligheid bij komt kijken. En het spreekt voor zich dat ook leeftijd, verstandelijke mogelijkheden of sociaalemotionele ontwikkeling elk hun invloed hebben op de invulling van de autismevriendelijke begeleiding. Leer daarom de mens met autisme kennen. Via formeel of informeel onderzoek, specifieke testen, doordachte taken of, wanneer het kan, simpelweg een goed gesprek, kom je misschien al vlug te weten wat je wel en niet kan gebruiken om mensen met autisme op weg te helpen.

Functionaliteit: Onze doelstellingen moeten meer dan eens aangepast worden zodat wat we leren ook functioneel in het leven ingezet kan worden. Op die manier leren we mensen met autisme hoe ze kunnen leven en overleven, maar ook over het leven. De AutismeCentraalMethodiek heeft daarmee oog voor de inzetbaarheid in het hier en nu, maar durft ook toekomstgericht te denken: heel wat vaardigheden op verschillende leerdomeinen kan je immers levenslang gebruiken. Denk maar aan zelfredzaamheid, vrije tijd of zelfs sociaal-communicatieve competenties. Wat we ook aanpassen of aanleren, we geven mensen met autisme een zinvolle uitleg wat zij er mee kunnen doen.